Mulleres na raia

A miña avóa nunca falaba dos arraianos. Non empregaba esa palabra que a min tanto me gusta, esa palabra dun son vibrante e forte sen ser estridente. Non falaba dos arraianos pero do que si falaba bastante era daquelas expedicións a Portugal que facía coas outras mulleres da aldea. Falaba do xabón que mercaba coma quen merca ouro en po e das teas que agochaba na cintura aparentando mais quilos dos que en verdade tiña. Falaba, de como cruzaban, da noite, do río e do medo. E algunhas veces, poucas, dos disparos dun garda civil e do son dos proxectiles que lle pasaban tan preto do corpo. Asubiaba. Para que os pequenos escoitásemos o son do que falaba.

Un fío d´As uvas na solaina levoume a esta columna da benquerida Yolanda López, que me levou ao documental Mulleres na raia da galego-portuguesa Diana Gonçalves, que me trouxo aquelas historias, aquelas mulleres, e o asubío.

O pan e a escola en galego

.
Mentres pasa o que pasa, na cidade de Bos Aires, onde o salario básico é de 1240 pesos, unhas cincocentas familias pagan de 750 pesos a 1100 pesos cada mes para que os seus fillos sexan formados en galego no Instituto Santiago Apostol. Noutras palabras e traducido á economía dunha familia galega, o que cada unha destas familias na Arxentina pagan para a educación dos seus fillos por mes vale para mercar 205 quilos de pan (cada quilo custa 4.50 pesos promedio). Como o quilo de pan na terra custa 3 euros segundo o Presidente (uns 2,3 euros segundo o amigo albixoi), quere decir que cincocentas familias pagan en Bos Aires o equivalente a 615 euros (471,5 euros para os que sí mercan o pan cada día) por mes para que os seus fillos sexan formados en galego.
En galego.
Pagan.
615/471,5 euros por mes.
Para que os seus fillos sexan formados en galego.
Pagan.
En galego.
En galego.
En galego...
.

«Aprendámollelas de verdade»

«Bueno, as primeiras grazas teño que darllas a Xaime Fandiño que foi o primeiro que me deu choio nisto hai xa uns cantos anos. Grazas Fandi por non deixar que me dedicase á hostalaría.

E despóis, estou eu completamente dacordo en que os mellores comunicadores da televisión están no país dos pequenos, ananos, e son esa rapazada tan espontánea, tan sincera, tan esperta e que fala tan ben galego. Pero teño que advertirvos que a fotografía non está completa de todo. Durante o noso traballo, démonos de conta de que xa hai moitos nenos e nenas entre 6 e 11 anos que non saben falar en galego. Non é que o falen mais ou menos, non é que teñan unha actitude mais ou menos positiva, senon que non saben, porque non lles aprenderon nin na casa nin na escola.
Isto non se escoita en ningures pero creedeme eu seino, contovolo aqui.

E se algo teñen os cativos é capacidade para aprender. E sería triste que os grandes decidísemos por eles que saber galego é un coñecemento prescindible, no que non é necesario chegar á excelencia, ou que iso quita tempo para outras cousas, porque o coñecemento sempre suma e é o coñecemento e non o descoñecemento o que nos fai libres e só quen sabe pode escoller. Seguro que absolutamente todos estamos darcordo na total capacidade dos nosos nenos para falar con soltura en galego, en castelán, en inglés e en cantas linguas queiramos aprenderlles. Pois aprendámollelas de verdade.

Asi que eu quería darlle as grazas ademais de a todos os que traballan e traballaron no país dos pequenos aos que a min me aprenderon primeiro esas tres linguas: a Nélida e Manolo, meus pais».


Belén Regueira
ao coller o seu premio Mestre Mateo á mellor comunicadora da televisión polo programa O país dos ananos (TVG)
.