14 de dez. de 2005

A señora María

A señora María é a miña veciña dende que vin a esta casa, dous anos atrás. Ten 83 anos pero ninguén llos daría porque semella unha muller moito máis nova. Axudan, tamén, o colorete e os ollos pintados con coidado de cirurxián. Leva os sesenta e tantos anos de casada co señor Marcelo como moitos vellos: berrándose, rifándose e non sabendo vivir sen o outro.

Souben cedo que Marcelo era fillos de franceses. A señora María contoume da sogra que só falaba en francés, tan elegante ela, unha señora seica moi recoñecida na provincia de Córdoba, onde foi a primeira profesora da Alliance Francaise. Polo menos, iso di a señora María.

Moito tempo despois, tamén souben que a señora María era filla de galegos. Contoumo como quen conta unha vergonza. Baixando a voz e rindo nerviosa. Esas cousas que se din co desexo de que sexan esquecidas automáticamente.

Faleille dos meus pais galegos e esforceime moito por sinalar que iso era motivo de orgullo para min. Por toda resposta so tiven unha mueca de pena.

Penso que so porque me viu tan interesada, contoume cos pais eran de Monforte de Lemos e non mostrou interés nengún cando lle dixen que eu estivese aí. A señora María falaba rápido e sen ouvir, como sempre. Que casaronse alá, que venderan as terras, ca viaxe no barco, que ela e os irmáns xa naceran na Arxentina...

- Sus padres hablaban gallego o castellano entre ellos? Interrompín. Miroume confundida e respondeu que todos falaban castelán lóxicamente. “Lóxicamente”, dixo.

- Eso es muy raro, ¿no le parece?
- No sé... ¿por qué es muy raro?
- Bueno, imagine que usted y Marcelo se hubieran ido a los 40 años y con 20 de casados a vivir a Francia, pongamos por caso. Y que, apenas bajados del avión, se pusieran a hablar en francés entre ustedes para no volver a decir nada más en castellano, cuando ese es el idioma con el que nacieron, se criaron, se enamoraron, se casaron... Sería muy raro.

Dixo que si, sen convencemento algún.

Dous días depois, atopeina na porta. “Llevo dos días pensando en lo que hablamos y no puedo creer que mis padres no hablaran en gallego en casa. Estoy tan sorprendida!! Nunca había pensado en eso, no se me había ocurrido..."

Díxoo entusiasmada e sen baixa-la voz. E eu andei bastante orgullosa uns días. Como si tivera feito algo moi bo. Pero non llo contei a ninguén. Por medo a que o asunto non fose importante.


(na memoria do señor Marcelo
que morreu onte, dun infarto,
unha semana despois
de que eu escribise esta historia)

26 comentários:

Marinha de Allegue disse...

A sutileza non ten prezo...
Unha aperta.
:)

Nemeth disse...

que historia máis emocionante e tan ben contada, coma sempre...

graciñas por compartir.
apertas

Veloso disse...

Unha historia fermosa, Torredebabel, e máis instrutiva cás campañas de normalización da Xunta ou da Mesa. Cando deixaremos de renegar do que somos? Probablemente cando sexa tarde.
Que a terra lle sexa leve ao señor Marcelo.

máis alá disse...

Unha historia moi boa

máis alá disse...

Unha historia moi boa

Anônimo disse...

Fermosa historia e moi ben contada. Eu tamén coñezo a unha señora María que daría para unha grande historia.

nenodanorita disse...

Xenial como nos tes acostumados, Torre de Babel. Na viaxe que fixen a Bos Aires en marzo puiden comprobar que o que contas foi algo moi extendido. As persoas que marcharon nos 40 e nos 50 iban tan esmagadas na sua autoestima que nin a língua que as amamantara conservaron. Tiven unha conversa moi parecida coa miña curmán que vive en Ramos Mejía e díxome que nunca oira falar a seu pai en galego en toda a sua vida.
Por non falar dun "comité de damas" co que tiven oportunidade de conversar no Centro Galego de Belgrano, so sentían o galego no estómago. Pero o máis abraiante para min foi comprobar que nun templo da nosa cultura como é a biblioteca dese mesmo Centro Galego, se ques que te entendan tes que falar en castelán...
Gracias de novo polas tuas palabras.

hojasdehierba disse...

Miña sobriña (5 anos) e castelánfalante, pero cando lle toca un profe no colexio que fala galego, di toda contenta na casa que "el profe habla como el abuelo" (meu pai). E o di con tanto cariño que penso que a rapaza ten alma bilingüe, seguro :). Moi linda a historia.
Unha aperta.

torredebabel disse...

Marinha ti sí que podes falar de sutileza que tes unha das páxinas mais fermosas e delicada do ciber-mundo! Graciñas pola visita e moitas gracias a todos polos comentarios e polos eloxios totalmente inmerecidos. Nemeth, máis alá, a que di gracias por compartir son eu! Veloso, eu non sei case nada das campañas de normalización da Xunta porque, claro, non chegan á diáspora. Pero penso que quen non ama o que é, non pode amar ningunha outra cosa.

satine, eu ben quixera levar unha labor de orgullo galego acá. De feito, hai algúns programas galegos na radio, moitos espectáculos galegos, música galega e feitos por persoas realmente talentosas... pero todo sempre termina sendo para os velliños emigrantes e así vanse perdendo as novas identidades galegas. E moi dificil...

Naufrago! a miña historia da señora María xa foi e agora toca-che a ti! eu sempre quedo atrapada polas tuas histórias. Quén me dera poder contar como contas ti e veloso, e satine, e Marinha e todos vos que tendes un galego tan rico!!!

torredebabel disse...

neno, é marabilloso como contaches a realidade da lingua na Arxentina en poucas palabras. Son todas caras do mesmo problema: as persoas sen autoestima que perderon o galego. Os funcionarios que dan vergonza e que terían que ser os primeiros en falar a lingua!!! pero cando alguén quere falar en galego nun acto, por exemplo, rífanlle que non sexa "nacionalista"!!!!!! É verdade que na biblioteca do Centro Galego so se fala en castelán, pero ten tanto valor ese lugar (ben o dis ti: "o templo da nosa cultura") e é tan pouco coñecido que merece a pena, ainda que sexa en castelán.

Qué historia tan linda a da tua sobriña de 5 anos!!! quedei enamorada dela e de todolos nenos que ten alma bilingue... (e dos adultos tamén!). Graciñas hojasdehierba!!

acedre disse...

Todos os que falamos unha lingua minoritaria temos complexos algun momento...e non vexo por que. O importante non e o idioma senon o que se di. Eu oin xente ben burra falando en galego, en castelan, en ingles...que sei eu. E tamen oin grandes cousas e cousas ben ditas neses idiomas.
Hai que levantar a cabeza e o orgullo e non ter medo de que se rian dun. A min nunca me pasou nada malo por dicir que son galego e dando o millor de min acaban dicindo "que bo este galego". E asi faise patria e sentase un bo concepto.
E falando dos emigrantes galegos dicir que meus avos marcharon novos para Venezuela e ali aprenderon espanhol e cando volveron xubilados a terrinha cambiaron para o galego que nunca esqueceran pois falabano entre eles e cos galegos que conhecian. O curioso e que cando falan galego parece que nunca sairon de Acedre e que cando falan espanhol parece que nunca sairon de Caracas.

torredebabel disse...

Tes moita razón, acedre, en todo o que dis. Penso, de todos modos, que o fenómeno da falta de autoestima galega éche ben dificil e ten séculos de história. Por iso non é suficiente o voluntarismo individual (ainda que é moi necesario). Os meus, por exemplo, sempre sentiron orgullo da sua galeguidade, sempre falaron galego, comeron galego, cantaron galego, pero tamén sufriron moito o desprezo, a ignorancia, e o pouco respecto da sua identidade e diferencia. Como me dixo unha vez satine, eu falo o que eles calaron.
Apertas e moitas gracias pola historia dos teus avos!!

Marinha de Allegue disse...

É un pracer visitarte e gustaríame que recibiras as miñas palabras como realmente chas digo; de verdade.
Permítete recibilos alagos (de sobra merecidos na miña opinión).
Ben sei que nos ensinan ás mulleres a dar máis que a recibir(é unha cuestión de xénero) a sociedade invítanos a reprimir esa parcela pero en realidade queremos disfrutar dela (é un dereito lexítimo que temos).
Ademais a quen lle amarga un doce...?.
Disfruta dos "doces" bonita.
Un Beijo.
:)
MUUAAA

Mr Tichborne disse...

Gracias por esta boa acción, e sobre todo gracias por compartila. Seguro que é máis importante do que che parecera no primeiro intre, como tódalas cousas pequenas

TXARI disse...

como vemos nesta história, o orgulho vaise façendo a golpe de picaranha e de autoestima, e um simple feito ilhado fai que esperte ese sentimento que, estom sejuro, toda pessoa que pisou a galissa alguma vez tem no seu interior de reflexar a mágia que nos rodea...noraboa pola história, a túa página está máis que louvada por cada um dos que a visitam...

Anônimo disse...

Unha historia fermosa. Mágoa que a Señora María non puidera escoitar o galego dos seus pais. Ogallá houbera máis persoas coma ti que non se avergoñan do noso idioma e que fan pensar a xente que o perdeu.

torredebabel disse...

Graciñas, Marinha!! sempre é un agasallo atopar un comentario teu e tes razón: os doces son unha das marabillas da vida.

Mr Tichborne, as veces gústame pensar que estas cousas pequenas, como dis, son importantes pero non sempre é doado con tanta cousa enorme tanto mais importante... Gracias!

TXARI, penso que é como dis, quen ten pisado Galicia e é galego xa non ten volta atrás. Pero hai tanto fillo e neto e descendente que non coñece a terra... mágoa, como ben di Todo Terreo.

SurOeste disse...

Xa se dixo case todo, pero aínda así eu tamén quero dicirche que me conmoveu. Vou visitarte moitas veces.

Laurindinha disse...

Conmovida... e como a todos, unha historia levoume a outra... eu viaxei a recordar á miña Tía Esmeralda, que morreu o día de Nadal do ano pasado... ela viviu na emigración en Portugal, e con ela falaramos do galego tamén. Para ela fora durante anos unha sinal que agachar, e finalmente acabouse convencendo do que lle diciamos...

Que xeito tan bonito de explicarlle un problema tan complexo á Señora María: "cuando es el idioma con el que nacieron, se criaron, se enamoraron, se casaron..." Agradézoche poder ler esta historia, e pésame tamén meu á señora María, que perdeu ao seu amor Marcelo...

torredebabel disse...

laurindinha, moitas gracias polas tuas palabras que sempre son apertas cálidas para min. E para suroeste, benvido!!! tamén estou abrindo a tua páxina pola que viaxarei cada día tamén!!!

Anônimo disse...

Fermosa historia. Cada vez doulle máis voltas á idea de coller un avión para coñecer a toda a familia que teño aí, en Arxentina, aínda que non me acabo de decidir. Eles tamén eran, como os pais da señora María, da zona de Monforte, exactamente da parroquia de Eiré, en Ferreira de Pantón. Tamén vendero o de aquí para marchar para sempre xamais. Claro que tamén me digo ¿E quedaralles algo de galegos aos Fole de aí? Miña nai di que non paga a pena buscar, que marcharon hai moito tempo. Pero eu resístome a crer que non teñamos nada que ver con ningún dos oito irmáns do meu avó que emigraron, todos para o mesmo sitio, e que nunca volveron. Tamén é verdade que, ao mellor, a miña nai ten razón.
Encantado de atoparte, grazas pola túa visita e póñote na lista de favoritos con pesar de non ter sabido de ti antes. Un saúdo desde este sitio do que dicía Torrente: "Que fermoso país, que carallo de xente"

torredebabel disse...

Nacho, non duvides mais!! colle o avión e ven para Arxentina. O mais seguro é que os teus curmáns estean marabillados de coñecerte. E se non os atopas, pois comemos un asado na terraza da miña casa, paseamos pola cidade, lévote a coñecer xornais arxentinos e xornalistas desde recuncho do mundo e así facemos de conta que somos curmáns lonxanos ;=)

Apertas e moitas gracias pola tua visita! E xa estás invitado!!

edu disse...

ti non sabes, torredebabel, que importante é saber dende aquí que ti estás alí facendo o que fas.

é coma se sempre houbese unha raioliña de sol no horizonte, cara ao surleste.

mesmo que chova arreo.

Anônimo disse...

Lin tarde este post, e menos mal que o lin. Poucos textos lidos na pantalla dun ordenador tiveron esa capacidade de evocación. Imaxinei á velliña negando primeiro as orixes e o seu pasado, e logo abrindo a porta ó recoñecemento.
Os seus alumnos son moi afortunados, torredebabel (saibano ou non).

torredebabel disse...

moitas gracias shs, fermosas e inmerecidas palabras para amenizar un día tan quente neste lugar da diáspora. Apertas e é vostede benvindo!

Anônimo disse...

Xa estaba, pero agachado. Quizais a historia da señora María me tocou especialmente, porque é da miña tribo monfortina...