5 de dez. de 2010

Adeus Marcos

O pasamento de Marcos Valcarcel deixa aos galegos e ás galegas do mundo sen unha das olladas máis luminosas sobre a cultura e a historia do que fumos e do que somos. Botarémolo en falta porque o seu traballo nos fixo mellores do que eramos.


Adeus Marcos!!

17 de nov. de 2010

Premios hipotecados


O escritor Agustín Fernández Paz rexeitou o Premio da Cultura Galega das Letras que lle foi concidido onte polo xurado presidido polo conselleiro de Cultura, Roberto Varela. Mediante un comunicado, Fernández Paz agradeceu a decisión do xurado de recoñecer a súa traxectoria, pero non o acepta. “Quero expresar a miña gratitude ás persoas do xurado por pensaren en min. Mais debo lembrar que, cando os Premios da Cultura Galega foron convocados eu manifestei o meu desacordo con eles. Sigo a pensar o mesmo. En coherencia, non podo aceptar este premio”, explicou no comunicado .

No seu escrito, Fernández Paz non especifica os seus motivos, xa que se remite ao manifesto publicado por Prolingua o 8 de outubro que solicitaba a todos os intelectuais do país que, en caso de ser premiados, rexeitaran eses galardóns. O principal motivo que expuña Prolingua no citado manifesto –titulado Rosalía nunca aceptaría ese premio– é o trato que a Xunta de Galicia está a ter coa lingua e a cultura galega. “Nin a actual Xunta nin o seu Presidente, responsables ante a Historia de lexislaren por vez primeira contra a nosa lingua, poden atribuírse agora o papel de benfeitores da cultura galega. Polo tanto xulgamos lexítimo non aceptar ningún premio que veña hipotecado por agresións contra a cultura”, sinálase nese manifesto. Fernández Paz, polo tanto, fai seus os motivos de Prolingua, colectivo do que forma parte.

Xornal 16-11-10


Grazas Agustín!

31 de out. de 2010

A dor

É posible que, por estes días, aínda teñades na retina as imaxes inexplicables que vos chegaban dende este recanto austral do mundo. É posible, ademáis, que non saibades moito do devandito Néstor Kirchner ou, no mellor dos casos, que o que saibades sexa só o que vos conta -mal e mentireiramente- a prensa de Madrid (o vergoñento El País) ou a da terra (o non menos vergoñento La Voz de Galicia). É posible, por fin, que vos xurdan palabras como bárbaros, populistas, ignorancia, primitivismo, caciques, pobreza, terceiro mundo.


Vos deixo dous artigos para achegarvos e entender por qué un millón de persoas saiu á rúa a chorar a un ex presidente. Non foron escritos na Arxentina. Pola contra, levan o nome de autores galegos. O primeiro é do noso Manolo Rivas. E o segundo, do enorme Xosé Manuel Beiras. Dúas voces galegas que son quen de explicar vivamente os motivos e a dimensión desta dor.

13 de out. de 2010

Os mineiros chilenos, a lúa e a terra

.
Hai ben anos, os meus quedaron toda unha noite pegados ao aparello da televisión agardando aquel pequeno paso para o home pero grande paso para a humanidade. Ainda hoxe o lembran.

Onte, o meu home e mais eu (e tantos millóns coma nós no mundo) quedamos coa ollada fixa na pantalla, cun nó na gorza, e inzados e emoción cando os mineiros comezaron a xurdir da terra nesa cápsula case que espacial. Dificil esquecelo...








Con todo, e por moi boas que sexan estas fotografías que nos chegan pola axencia nacional Telam para dar conta da fazaña, eu quería contar esta historia pedíndovos que reparedes nos apelidos dos 33 mineiros.



Bugueño, Yañez, Illanes, Galleguillos, Reygada, Urzúa... eu non sei canto da terra teñen na súa historia, e quen sabe cal é o apelido materno (o que non ven nestas fotografías). O que sí estou certa é que os galegos saímos mesmo debaixo das pedras, en calquera parte do mundo, en calquera grande catástofre así como tamén nos grandes milagres.
.

6 de out. de 2010

A embaixadora

.

De cando en vez, penso que estaría ben iso de ter unha relixión. Dende logo, non é algo que podes mercar na tenda ou decidir que hoxe ou mellor mañá teño fe. Pasa ou non pasa e eu veño sendo desas ás que non se lles da. Fago moitas preguntas e non me vale calquera resposta. Por riba, cando o motor das cousas é o medo ou a culpa xa non me parece ben (ides desculpar a miña deformación psicanalítica... cousas que ten vivir en Bos Aires).


O caso é que esta mañá de primavera lembraba canto ría eu cando o meu avó se cagaba en dios e miña avóa, desesperada e nun mesmo movemento, berráballe prometéndolle o lume do inferno e ollaba ao ceo para suplicar que o perdoasen, que non o escoitasen, que non era malo.


O curioso é que ela mesma, tan piadosa como era, tan crente (deses fieis sen dúbidas nin débedas), guindaba maldicións e xuramentos, mentres cuspía cara ao ceo, a ese mesmo deus ao que tanto medo e respecto podía terlle.


Gustábame moito ese vínculo que a miña avóa tiña -nos últimos anos- con deus, co seu deus, o dela. Ou o de todos. O caso é que nesa relación tiñan sitio a fe e o amor mesmo que o medo, a seguridade de saberse protexida e coidada, ou a carraxe. Deus, para ela, era alguén achegado e amoroso mesmo que esixente. O deus da miña avóa tiña sentidiño cando pedía e moita xenerosidade cando daba.


Ela pensaba que se deus era tan bó con ela debíase, sen dúbidas, a unha embaixadora que tiña: a Virxe do Carme. Claro que non refería á virxe en si mesma senón á súa virxe do Carme: a que ainda está (penso) na capela de Nigueiroa, en Bande (Ourense). Moitos anos pasou ela vestindo á virxe, peiteándoa, enchéndoa de flores e ollando para ela. Pensaba a miña avóa que aquela amizade tecida cos coidados a esa boneca non entendía de emigracións ou de diáspora. De feito que sempre seguiu falando e rezando a aquela virxe que, seica, éralle amiga e compañeira.


A virxe deulle os catros fillos que lle pediu (dous homes e dúas mulleres, porque a miña avóa sabía o que pedía). A virxe devolveulle o fillo que marchara á terra facer a mili. A virxe escoitábaa, dáballe resposta e, se non era quen de dar cumprimento aos pedidos da miña avóa, tiña -dende logo- unha boa explicación. A virxe foi presencia e amizade, coidado e seguridade.


Cando fun por vez primeira á Galicia fixen dúas fotos na capela de Nigueiroá. Non había daquela as cámaras dixitais de xeito que volvín a Bos Aires con papeis coloridos nos que as formas falaban de xentes e de sitios, de amores, de tristuras e de dores. Viu as fotos a modiño, unha a unha e fancendo comentarios sobre o moito que cambiaran as cousas ou as xentes. Pero ao chegar ás dúas fotos da Virxe, soubo que era para ela. Bicounas e gardounas. E logo, fixo un cadrino para a mesiña da cama. Coma quen garda a foto dunha amiga. Dunha compañeira.


.

26 de fev. de 2010

O señor Omar e o mar

.
Nunha cafetería, agardabamos Santiago e mais eu para facer o noso pedido cando un home achegouse a nós e díxolle ao neno: "Vaia, chámaste coma min, Omar". E sorriu.

O pequeno, rápido como é -sobre todo se de falar se trata-, respondeu que non, que ese non era o seu nome. "Como que non, se levas unha camiseta que pon Omar". A camiseta levaba, certamente, este debuxo:


Foi un agasallo de Helena Torres e ao cativo gústalle moito porque é negra e o debuxo é ben simpático.

Cando se decatou do erro, o neno explicou: "A camiseta non pon Omar, o que dí é o mar, «el mar»". Pero o home non remataba de entender o asunto. Enton metinme na conversa e apuntei que o mar significaba el mar (o mesmo que xa dixera Santiago) e aclarei que estaba escrito en galego.

O señor Omar preguntounos se eramos galegos. Porque a súa dona tamén o era. E alí mesmo a chamou: "Mira, estas xentes tamén son da Galiza!". A muller chegara cando nena e emocionouse ao ver a camiseta. Contou a súa historia, dende logo; falou dos curmáns e tíos que alá tiña; de ser distintos. Conversamos un intre máis e apuntou co maior interese os datos do ciclo de literatura galega.

Nesas estabamos cando outra muller do mesmo tempo ca ela, mais ou menos, achegouse e dixo: "Sinto, estaba escoitándovos e eu tamén son galega. ¿Podedes darme os datos deses encontros sobre libros galegos?".

Unha tarde calquera. Nunha cafetería calquera. Na cidade de Bos Aires. Un sitio onde, se falas un pouquiño a lingua da terra, sáenche galegos e galegas de todas partes.

.

5 de fev. de 2010

55 mentiras sobre a lingua galega - Bos Aires

.
click na imaxe para ler
.

28 de jan. de 2010

O futuro que fica no pasado

.
A muller achegóuseme no remate dunha tertulia literaria. Nese momento derradeiro no que algúns queren saudar cun bico ata a próxima vez e no que outros teñen algo que comentar ou que pedir. A muller agardou a súa quenda e cando xa non quedaban outros interesados en falar, pediume un momento para unha consulta.


A muller contoume que viña de rematar o seu curso CELGA (o sistema de certificación de lingua galega que a Xunta de Galiza implementou tamén na cidade de Bos Aires) pero que non era ese motivo de ledicia porque lles chegara o ruxe ruxe de que non terían oportunidade de seguir con esas clases porque o goberno galego non os ía financiar máis.

A muller falaba en nome do seu grupo de estudos. Levaba o sorriso agre dos que sinten unha preocupación que non marcha. E isto non é que eu o imaxine. Ela mesma mo dixo: “Nós estamos moi mal porque non queremos deixar de aprender a lingua. E non entendemos por qué quitan os cursos que teñen moitos alumnos e vese que medran”, apuntou.

Ás veces, non se entende o que sí se entende…

Conveidei á muller e aos seus compañeiros a seguir as tertulias literarias que levamos pero eles o que queren é falar en galego. Queren que alguén lles mellore a pronuncia e queren aprender a gramática e as expresións que o galego ten de seu. Queren facer exercicios na casa e descubrir novas palabras. O que queren, penso, é respecto. Queren ser parte. Queren vivir a lingua da súa orixe coa dignidade coa que se aprenden tantas outras linguas.

Queren o que, disque, xa non terán.

A muller e este grupo de persoas -que dedicou tempo e esforzo da súa vida na cidade de Bos Aires para aprender a lingua da terra- vanse xuntar nas vacacións que aquí comezan agora para pagar eles un profesor de galego e non perder así o aprendido neste ano. Pagarán o profesor no caso de atopalo, claro. Porque o filólogo Carlos Rodriguez Brandeiro -que leva aquí anos e anos aprendéndonos o noso idioma co maior compromiso- non pode atender tantos e tantos pedidos de clase.

Cousas veredes neste mundo que adianta para atrás.

Texto escrito para o blog de Galaxia
.

13 de jan. de 2010

Verán

.
Santiago métese no mar con moita soltura este ano. Foi grazas a Sol que lle ensinou que non había por qué ter medo. Agora dí que quere aprender a nadar. O pai suxeriulle: "Tes que coller folgos e facerte amigo das ondas". O neno leva días na procura da maneira de facer iso. "O que pasa é que o mar non me fala", quéixase...



.