Lápices

Abrín a páxina de estalote e quedei cun nó no peito, como llo contei aí mesmo. A miña nai levaba pouco tempo vivindo na Arxentina (chegara so meses antes de Galiza un mes antes de facer os seis anos) e -como os pais non tiñan cartos para mercarlle lapices de cores para a escola- ela e o irmán pequeno recollian do lixo os que os outros nenos tiraban porque xa eran moi pequenos para usalos ben. Mágoa que ás veces, algúns non lembren que fai non tanto tempo eles eran os que chegaban ás praias alleas...

Terrorismo

Meu avó Xoaquín non tiña medo. A nada. Non, polo menos, que alguén sexa capaz de lembrar. As memorias da familia traeno de volta cando neno, retando a saña do seu avó e coidador ao que non lle tremía a man para darlle canta labazada permitíanlle as suas forzas de vello se o rapaz deixaba as vacas para fuxir á escola a fartar aí a sede de saber que sempre tivo. A noite que o sacaron da carcere na que estaba por fuxir dunha guerra allea (allea a todos os sensatos, como sempre é unha guerra), dixeronlle que ía dar un paseo. El, que ben sabía cal era o destino desa viaxe, tivo a astucia de mandar recado coa nova a certo amigo crego con chegada aonde moitos non chegaban. E non falo do ceo, precisamente. Tivo esa picardía. Pero medo, medo non se sabe se tivo. Nin na guerra. Nin nos anos de Garda Civil. Nin no barco. Nin nos traballos case esclavos que fixo na Argentina. Meu avó Xoaquín non tiña medo.

Xerónima, a miña avóa e a sua viuva, naceu no ano 1916 e soubo cedo na vida que a guerra sentíase no estómago. Como o medo. Moitas veces o terror percorreulle o corpo, xelandolle o sangue e enchoupandoa dun suor frío e paralizante. Pasoulle a vez que os franquistas dispararonlles ás mulleres da aldea para que saisen do camiño. Pasoulle no barco cando Anita puxose maliña e alguén -sen nada de tacto nin idea da diplomacia- contoulle que se morría no mar guindaban o corpo ás aguas. E pasoulle todas as veces que os fillos estiveron no hospital. Pero as veces que é mais intenso ese pánico é nas noites de tempestade: dende nena e hoxe, con 90 anos tamén, sofre cos alustros e tronos dun xeito irracional e intenso. Entón, reza. Coma sempre.


Tamén rezaba moito o meu avó Xosé. E non tanto porque tivera medo do demo, senón porque tiña pánico de Deus. De Deus e do feito na súa vida. Pero esa é outra historia. Lembrei estes contos familiares ao ler unha entrevista á académica Rossana Reguillo, mestra en investigación no Departamento de Estudios Socioculturales del Instituto de Estudios Superiores de Occidente (ITESO), de México. Leva tempo traballando sobre xuventude, culturas urbanas, comunicación e medios masivos, e o medo.

Di ela: “En los últimos tres años -casi cuatro ya- en una intuición muy motivada por mi propio trabajo de investigación previo, entendí que había que estudiar cómo se estaban produciendo los nuevos mecanismos de miedo en nuestras sociedades para tratar de entender precisamente algunas formas de socialidad, algunas formas de comunicación y sobre todo tratar de entender la vida cotidiana, el día a día de nuestras sociedades en América Latina. Ahí empecé a plantearme la necesidad de trabajar el miedo como un dispositivo de control político social, bajo la hipótesis o la premisa de: quien logre apropiarse de nuestros miedos será quien logre definir cuál es el proyecto social del siglo XX”. E, claro, tiven medo.

Muletas

Non é nova ningunha que o meu galego e eu imos pola vida con muletas. O caso é que -xa nin sei como- atopei un directorio de diccionarios bilingües e multilingües xestionado, pon aí, por “un equipo internacional de lingüistas e informáticos que traballan dende Francia e dirixidos por Sebastian Abbo, o fundador do sitio”.

Contan que o obxectivo de lexicool.com é “o de crear unha ferramenta de investigación que sexa o mais completa e potente posible para os lingüistas e, particularmente, para os tradutores e intérpretes”.

Hoxe, o sitio ten mais de 5 mil links e seica se engaden novos a cotío. O traballo do equipo consiste na pescuda e catalogación de todo diccionario/glosario bilingüe e/o multilingüe disponible gratis en Internet.

A min, os cinco mil se me fan moitos, entón fun ver qué pasaba cos diccionarios de galego. Para o caso de querer mergullar entre o afrikaans-gallego, non so hai aí diccionario, senón que tamén é posible atopar a Declaración Universal dos Dereitos Humans e unha lista cos nomes dos países do mundo. O mesmo para o caso do Albanés-gallego, o Árabe-gallego ou o Bielorruso-gallego, o Búlgaro-gallego, o Chino-gallego, o Croata-gallego, Estonio-gallego, e Finlandés-gallego. A lista é máis longa.

Para as linguas do Estado, como é ben que pase entre os irmans, xa hai mais vinculos. Na autovía que vai e ven do Catalán ao gallego pode un falar de Arquitectura e Construcción gracias a un diccionario Interactivo, pódese aprender algo do Léxico do Transporte de Turismo, ou aprender o nome de moitas Especies Marinas. Para o matrimonio entre o Vasco-gallego tamén están as Especies Marinas, e se enganden o vocabulario das Zona Verdes - Características e Aplicacións das Plantas, e a Declaración Universal dos Dereitos Humans, entre moitas outras ferramentas.

E claro, na lingüa de Castela hai para todos os gustos: Vocabulario xurídico-administrativo, de química, de transporte ou de termos da Internet. Diccionarios da construcción e da computación. Léxico do orientación educativa e profesional, de comercio electrónico, de termos esenciais de botánica, de Historia, léxico editorial e vocabulario de Matemáticas.

A nómina non remata: hai Índice de Plantas Medicinais, a fatídica Taboa Periódica dos Elementos que todos tivemos nas mans na escola. Tamén Léxico Básico das Ciencias Naturais, un Manual de prevención e avaliación de riscos laborais na construcción, o Pan-European Dictionary of Common Names of Wild and Domestic Animals - Mammals and Birds in 53 Languages of Europe, unha ferramenta para usar ben a Fraseoloxía Xurídico-Administrativa e un Vocabulario da fauna mariña.

Xa rematamos case, con tres alfaias: unha páxina coa Terminoloxía do futbol (non están os insultos, non os busquedes), unha base de datos plurilingüe de títulos cinematográficos e o nome das pezas de axedrez en 72 idiomas. Para unha lingua á que tantas veces déronlle a extremaución, non está nada mal. Digo eu.