20 de dez. de 2005

O meu Nadal

Levo dous días dando voltas ao asunto. Pero por moito que penso, non dou cun xeito lindo de contar o meu Nadal. Todolos intentos terminan atrapados nunha lista de comidas que teñen que ser explicadas porque cos seus nomes non chega para imaxinalas, noutra lista de palabras que non coñezo en galego, e unha teceira lista de agasallos e ritos que nin xiquera sei como se chaman ainda que levo mais de 30 anos facéndoos. E é que ter un Nadal tan pouco hollywoodense, nunha terra de verán en decembro, no sur do mundo, ten sempre este problema.

Eu o souben dende rapaza. O noso Nadal non tiña a maxia que se vía nos films. E iso que estou a falar das películas que vía nunha televisión branco e negro, na que só tiñamos catro canles e para a que o zapping significaba porse de pe, levar ata o moble un banquiño para alcanzar a perilla, e -xa ben rubidos- dar voltas ata atopar algunha imaxen.

Ainda con unha tecnología tan prehistórica, as películas sempre falaban da neve, do frío, de la cheminea con leños queimándose, da árbore frondosa e natural, dos agasallos sempre enormes e lucindo papeis de debuxos inverosímiles nas tendas de Bos Aires, do Papa Noel (que aquí non é SantaClaus porque ainda que esteamos colonizados, temos os nosos limites... poucos pero témolos), e das familias norteamericanas sempre tan correctas e recatadas, abrigadas ata o pescozo e ceando cousas quentes. Que xa se falou do frio.

Por iso, cada vez que decembro se enchía de películas sobre o Nadal na televisión, e se vestía de Nadal hollywoodense nas tendas (con neve de algodón e todo!), eu non podía evitar ese sentimento de tocar a un Nadal de rebaixas. Ese que ninguén quixo no mundo. E que veu tocarnos a nós.

Teño que decir que non axudaba moito o xeito de festexar na casa dos meus avós. Coido que –ainda que eu pensase nese tempo que eramos os únicos- a nosa cea non era tan orixinal nin diferente. Que todolos galegos que fun coñecendo logo tamén tiñan ese xeito de vivir as festas de fin de ano. Un xeito galego pero na Arxentina. Un xeito invernal pero no verán mais quente. Un xeito de voltar á terra, ainda que so fora na comida. Que para outras cousas non tiñamos con que.

E eu confundía aquela morriña pola terra co desexo dun Nadal “correcto” (o frío, claro). E só moito tempo despois fun aprendendo a gozar das nosas comidas de inverno nas noites abafantes de decembro, mentres a cara enchíase de pingas de suor que sen apuro ían descendendo polo pescozo para chegar ás costas e non deterse, impulsadas polas outras gotas que viñan detrás.

Así, pasaban polos pratos o polbo con patacas, o pito con máis patacas e cebolas e cenorias e pimentos todo cocido ao forno, e unha empanada galega. Ainda non tiñamos tragado iso cando facíase lugar para o requesón que tiñamos que comer apurando as culleres que a meianoite xa viña. Cando ainda ficaba requesón nas cuncas, os pratos co roscón ian colonizando lugar nunha mesa superpoboada nunha batalla polo espazo que logo libraban á sua vez o pan doce, as noces, uvas pasas, almendras, figos (turcos, arxentinos, e non sei cantas nacionalidades mais), froitas abrillantadas, confites, e chocolates. O turrón era tamén cousa de moita importancia: tiñamolo de almendras e de maní, o que tiña mel, o que tiña chocolate, e o que tiña quen sabe qué cousa. Todo chegaba correndo porque as doce non teñen paciencia e chegan sempre a meianoite, xusto, xusto para brindar.

E as sirenas dos bombeiros a soar, as bucinas dos barcos amarrados no porto de Dock Sud a berrar que xa era a Noiteboa e nos que non tiñamos mais lugar no corpo de rapaces ainda tiñamos as uvas pasas que comer para sair correndo á rua e ver os fogos no ceo. Nada había naqueles tempos máis marabilloso que aquela noite brillante de lumes artificiais.

Os foguetes ainda vense no ceo pero eu xa non vou correndo á rua cando chega a meianoite. Cos anos, as avóas foros deixando espazo ás fillas que, ainda que galegas, pintaron as mesas de Nadal de cores diferentes. Agora, ceamos torres de panqueques (filloas frías, dispostas en capas que alternan xamón, queixo, tomate, aceitunas, ovos e leituga), sandwichs de miga, e carne de porco fría cun puré de mazás. O vitel thonné con salsa de atún tamén volveu imprescindible. E o requesón quedóu na memoria porque nos pratos temos xeado de crema, torta-flan, e ensalada de froitas.

Fai anos que as pingas de suor so aparecen cando as mesas (as do patio, para apañar algo de fresco, se o houbese) poboanse de o pan doce, as noces, as uvas pasas, as almendras, os figos, as froitas abrillantadas, os confites, e chocolates. E, claro, o turrón. Todo o que ainda chega correndo porque as doce non teñen paciencia.

18 comentários:

Laurindinha disse...

Debe de ser raro un Nadal no verán... Aínda que me sinto identificada con algo que dis: onde eu vivo (nas Rías Baixas) non neva como nas películas americanas, e eu sempre devecín porque houbese neve no Nadal.
Pareceume triste que agora comades algo diferente ó que tomaban as vosas avoas (cheas de morriña)... Na miña casa sempre tomamos en Noiteboa o típico bacallau con coliflor... Eu sempre me queixo (non me gusta demasiado o bacallau)... Pero creo que a partir de agora non o farei, porque se algún día cambiamos de comida lembrareime da miña avoa que sempre quería cear este prato e para a cal era unha das mellores comidas posibles...
Unha aperta e Bo Nadal!

torredebabel disse...

Tes razón, Laurindinha! eu tamén lembro sempre aquelas comidas galegas pero ainda non sei face-las ben para ofrecelas na mesa do Nadal. Este ano vou probar co roscón, que atopei a receita nun libro de cociña galega. Pero non sei se me animarei a levalo...

Gracias pola história do bacallau con coliflor!!! houbo anos de bacallau na casa pero nos, os nenos daquela, non o probamos porque dábanos noxo o cheiro. Cousa de rapaces...

Marinha de Allegue disse...

Atrévete co roscón e con todo, será o teu roscón especial...
A mín gústame lembrar os cheiros e as costumes da nenez cos avós, ainda que xa non teño conmigo a ningún, non marchan do meu maxín. Aprendín moito del@s.
Dende aquí un BEIJO para el@s, e outro para ti linda.:)
-xa me contarás que tal ese roscón...
;)

acedre disse...

Cada cultura celebra estas festas a sua maneira e cos seus costumes que evolucionan asi que non mires para o pasado con tanta tristura.
Vouche contar como e en Galicia nas casas da familia. En Noiteboa e tipico o bacallau con colifor e a min non me gusta o bacallau pero encantame a coliflor asi que aproveito. Logo estan os mariscos: langostinos(cocidos e a prancha), vieiras e ameixas a marinheira. Tamen e tipico cear anho asado con patacas e logo ven a fartura da sobremesa, mui semellante a tua, con amendoas garrapinhadas, figos, povorons, manteigadas, carrolas (noces), madalenas, e os torrons duro, brando, de chocolate e de fruitas...e se alguen quedou con fame hai fruita en almibre. Logo ven o cafe, o champan (mais ben cava), as pingas de augardente, licor cafe, etc.
Na Noitevella a cea e mais ou menos a mesma pero sen bacallau e co engadido das uvas das campadas que son uvas frescas e pagadas ben caras.
Logo venhen as chamadas telefonicas a familiares e a iso da unha e pouco toca sair de festa.
Pouco antes de amencer toca retirada (xa vou vello) e paramos a tomar chocolate con churros nas cafeterias que abren especialmente esa noite para este ritual. Tamen hai outras que dan caldo galego pero mui poucas.
Na noite de Reis tamen cease ben, anque xa non e tan especial. E nesa noite tamen saese de parranda.
Nos EEUU a verdade e que non sei como sera pero pareceme mais tranquilo e familiar. Os foguetes estan proibidos neste estado asi que e mui raro escuitar algun. O bo e o conto das uvas. Nos comemolas duas veces: pola hora galega primeiro e seis horas mais tarde pola americana.
Un saudo e boas festas. Animo coa rosca e o importante e a intencion.

Anônimo disse...

Está claro que, sexa onde sexa, o Nadal é tempo de fartura. Ten que ser curioso iso de que sexa verán en decembro, sobre todo un día coma hoxe que, en Santiago de Compostela, desde onde escribo, o termómetro andaba esta mañán polos cero grados. Eu tamén son das Rías Baixas, de Vigo, e tamén sospiraba pola neve que nunca caía do ceo como nas películas americanas. Agora doume cun canto nos dentes se non chove, e a verdade é que en Galicia cada vez chove menos e os invernos son mellores de levar. Teño sentimentos pelexados sobre o Nadal, Quero que me guste, por un lado, pero seméllame un rollo patatero, por outro; tempo de hipocresía, gasto desmedido, nenos de San Ildefonso cantando a lotería que nunca toca e bombillitas de coloríns que recrean motivos que semellan inventados: trineos, papánoeles, estrelas de cinco puntas, campaniñas... ¿E logo non había motivos para representar mellor con luz e máis galegos? Non sei, una colifrol, una folla de bacallau, unha estufa de butano, un bombo da lotería, un centolo luminoso.... En fin, bromas aparte, supoño que o espírito do Nadal mudará cando un ten fillos ¿non? Confío en que, se algún día teño un (ou unha) recupere ese sentido case que místico que tiña o Nadal cando eu era pequeno. Porque, polo que é agora, por min como se o eliminan do calendario, tanto me ten. Saúdos xelados dende aquí

Laurindinha disse...

Si, Rabudo, eu tamén penso en que recuperarei o espírito do Nadal cando teña fillos...
A verdade é que agora só me gusta porque hai máis días para saír de festa...

edu disse...

o nadal na miña casa nunca foi especial polos ritos culinarios. era, iso si, tempo de xuntarse coa familia e eu tiven a sorte grande de criarme nunha familia de xente moi queríbel.

a verdade é que non lembro especialmente unha comida típica de cando era pequeno (fóra dos postres tradicionais, tan propios do frío, pero que nós consumiamos no calor de buenos aires co mesmo entusiasmo).

ata que, sendo eu algo maior miña nai descubriu non sei onde unha receita dun postre italiano meridional que fixo furor: os struffoli. agora seica hai tempo que non o fai, algún día espero aprender a facelos eu porque os boto de menos.

aquí o que facía eu nunha época e volverei facer este ano son alfajorcitos de maicena. teño quen me fai o doce de leite, eu fago a masa e despois xuntámonos a armalos.

son un éxito na familia de aquí.

torredebabel disse...

Gracias Marinha!! se o roscón dáseme ben, vou mandar ciber-anacos para todos!
E gracias tamén a acedre e a rabudo e a satine e a ollo polos seus Nadales. Penso que acedre ten razón, os costumes evolucionan pero eu non podo deixar de sentir morriña polas comidas da miña nenez. Rabudo e Laurindinha, non sei ben se as festas mudan cando chegan os fillos. Este é o meu segundo Nadal como nai e o meu fillo ainda é pequeno para decatarse do asunto. O pai e eu ainda non decidimos se imos falar do Papa Noel e dos Reis Magos. Xa sabes, temos moitos psicólogos en Bos Aires (e moitos anos de psicologo cada un de nos) e iso de mentir aos fillos éche cousa moi mala, que xa o dixo Freud, seica. Entón, mercamos agasallo e -como o meu fillo ten só 15 meses- damosllos nós.
Ollo, que bó ter alguén alá que entenda e teña na sua vida algún Nadal de verán!!! e vai acá unha mensaxe para todos: non deixen de probar os alfajorcitos de maicena. Son cousa única e inesquecible. Se eu fose vostedes, visitaba ao ollo nestas festas sen falta!!!!!! Graciñas ollo polas cousas fermosas (todas inmerecidas) que anotaches no texto vello.

Anônimo disse...

Recibido o teu comentario no meu blog. Haberá que buscar tempo debaixo das pedras para cruzar o charco. A ver se no ano que entra. Gracias por animarme a facelo, supoño que o día menos pensado cairá a viaxe.

Marinha de Allegue disse...

Entón torredebabel recoméndanos os alfajorcitos de maicena? soar soa moi ben o nome como saiban tan ben mmmmmmmm.
:)

Anônimo disse...

En Barcelona non se celebra a Noiteboa, aquí celébrase o Nadal, con un bon aperitivo, sopa de cocido e logo o cocido propiamente, que leva muitas carnes. Hay quen despois pon o galo ou pavo relleno.De postre os consabidos turrós e barquillos.
Durante muitos anos eu celebrei a Noiteboa ca miña familia e a comida de Nadal ca do meu home.
O empacho estaba casi asegurado...
Sempre pensei como seria nun dia de calor e de playa. Agora xa o sei gracias a ti...
Bicos, muitos, muitos.Carmiña

torredebabel disse...

Marinha, faime caso: os alfajorcitos de maicena sonche cousa de moita delicia. Normalmente, os alfajores son duas capas de masa xuntas polo doce. Neste caso, é o doce quen manten ás duas tapas de masa. Ademais, a masa de maicena é suave e granulada. Entón, so metela na boca, rómpese e se desfaz en graos doces que enchen a boca dun sabor suave e riquísimo. Logo, o doce vai mesturando todo nun bolo que cedo se desfaz e deixa mais desexo de outra dentellada...
Se eu fose ti, non deixaba pasar a ocasión!!

Ola Carmiña! moitas gracias polo teu Nadal! tes un nome lindísimo e a tua páxina é igual de linda. Graciñas pola visita e tes a porta aberta!

máis alá disse...

Eu tamén son de Vigo e tamén toca o bacallau e como non o marisco. Esta claro que cando hai nenos na casa o Nadal vivese máis.
O Nadal sempre me lembra ao meu abó que era o que montaba a árbore e o belén na nosa casa. Gustábame estar ao seu carón botandolle unha man.
Felices festas e bo ano novo

nenodanorita disse...

O meu vai ser o máis raro de tódolos que levo vivido. É o primeiro de casado, entón para non entrar na guerra de se en Carnota ou en Salamanca, directamente imos a N.Y. xunta os curmáns. Xa vos contarei como son alá. Os de Carnota sempre aportaron tamén polo bacallau.

Apretas de nadal TorredeBabel, biquiños, que o sorriso e os ollos ledos non fallen nunca (tamén en nadal).

Laurindinha disse...

Torre de Babel, animo a que non lle mintas ao teu fillo coas historias máxicas do Nadal. Eu, afortunadamente nunca crin en nada, grazas á amábel disposición da miña irmá maior (a outra Laurindinha), que mo foi decir cando aínda eu non tiña idea da existenza de nada... así aprendín a querer o Nadal como conto precioso pero creado (así amei a literatura, a ficción... ben separada da realidade). Bo Nadal!

torredebabel disse...

mais alá, que linda a tua lembranza do avo e da árbore. Truxeches ao meu avo Xoaquín de novo un momentiño. Gracias!

neno, que pasedes un fermoso Nadal nos EEUU. Pode que non teñades bacallau pero haberá outras cousas que xa contarás, non si? Apertas e pasaremos o Nadal no mesmo continente, que xa non é tan lonxe!

Laurindinha, coido que o pai do meu fillo e mais eu imos polo teu camiño. Sabtiago é pequeno ainda (ten 15 meses) pero imos procurar un xeito de dar maxia ás festas sen mentiras. Ainda non atopamos unha boa idea pero temos un ano mais, polo menos. Gracias polos teus comentarios de sempre, sempre lindos, sempre intelixentes, sempre cálidos, e que teñades as duas partes de Laurindinha un Nadal fermoso!

edu disse...

teño as miñas dúbidas a respecto do tema das "mentiras". non sei... creo que crear fantasías nos nenos non é mentir. tamén son bonitas as ilusións. xa haberá tempo de poñer cada cousa no seu sitio.

e lamento comunicar á concorrencia que os alfajorcitos de maicena estaban demasiado bos como para que sobrevivisen á fin de semana.

outra vez será :-)

Marinha de Allegue disse...

Ollo da vaca doume por aludida. Xa mo parecía a mín, que non me ían tocar,(prometían estar moi solicitados), en fin outra vez será non se preocupe.
:)